RPAS gebruikt voor DeSIRE test flights. Foto: courtesy ESA
In de toekomst moet het integreren van onbemande vliegtuigen, Remotely Piloted Aircraft Sytems of RPAS, in civiel luchtruim mogelijk worden. Diverse mondiale organisaties zijn in anticipatie hierop druk bezig met het opstellen van regelgeving die het ineenschuiven van bemand en onbemand vliegverkeer procedureel mogelijk moet maken. Maar ook aan de technische praktijk wordt intussen hard gewerkt. Binnen het internationale project Demonstration of Satellites enabling the Insertion of RPAS in Europe (DeSIRE) bewees dit voorjaar een Heron onbemand vliegtuig binnen testscenario’s in Spaans luchtruim dat die toekomst dichtbij is. Het NLR speelde hierin een belangrijke ondersteunende rol.
“See and avoid”, zien en uitwijken, is één van de verantwoordelijkheden van piloten in de cockpit van verkeersvliegtuigen. Bij RPAS-piloten is dat dus problematisch. De overeenkomstige veiligheidsregel is voor de “piloten” van onbemande vliegtuigen vertaald tot: “detect and avoid”: detecteren en uitwijken. DeSIRE behelsde het toetsen van dit nieuwe richtsnoer.
De Heron steeg vanaf het gecombineerde militaire en civiele vliegveld van het Zuid-Spaanse Murcia op en vloog naar kruishoogte, waarna de luchtverkeersleiding van Barcelona de vluchtcoördinatie via satellietverbinding met de RPAS-piloten op de grond ter hand nam. Dat wil zeggen: “Barcelona” seinde het radarbeeld en instructies, “klaringen”, van de luchtverkeersleiding via VHF-radio naar de RPAS die dit op zijn beurt doorstuurde naar de bestuurders van de RPAS op de luchthaven van Murcia. Alle verbindingen verliepen via satellietlink omde realiteit, waar geen line-of-sight-verbinding mogelijk is, zo realistisch mogelijk na te bootsen.
Om het realiteitsgehalte verder te verhogen, vloog een CASA-101 trainingstoestel van de Spaanse luchtmacht gecontroleerd een aantal malen op de RPAS af, om te zien of de “piloten” in Murcia alert genoeg reageerden op “Barcelona”, dat de potentiële conflicterende situatie van de RPAS en het lestoestel op de voet volgde. Dit bleek het geval.
Buiten het DeSIRE-draaiboek om werd de wisselwerking tussen bemande en onbemande luchtvaart ook werkelijk op de proef gesteld toen de Heron landde en ad hoc moest uitwijken voor een ambulancevlucht die met spoed van Murcia vetrok. Ook hierbij wisten de RPAS-piloten alert te reageren.
DeSIRE is een samenwerkingsverband van de Spaanse elektronicagigant INDRA, het European Defence Agency (EDA), het European Space Agency ESA en AT-One, waarin het NLR en de Duitse zusterorganisatie DLR expertise bundelen op het terrein van luchtverkeersleiding.
De tests hadden niet alleen een technische en procedurele scoop, ook werd bekeken of de Heron of een vergelijkbare RPAS geschikt was voor het uitvoeren van maritieme surveillancemissies. Tijdens de testvluchten waren de sensoren onderin de romp van de vliegende robot, zoals de synthetic aperture radar (SAR) en camerasystemen, continu ingeschakeld. Het bleek goed mogelijk om op grote stukken zee schepen op te sporen en te volgen, ook als die hun Automatic Identification System (AIS) uit hadden staan.
De ervaring hiermee is niet alleen nuttig voor de Spaanse maritieme autoriteiten bij de potentiële selectie van onbemande maritieme patrouillevliegtuigen, maar ook voor hun Nederlandse pendant.
Bezoek ook onze UAS Menselijke Effectiviteit, Remotely Piloted Aircraft (RPA) Regelgeving en Onbemande rotorcraftsystemen capability pagina’s.
