HungaroControl, de luchtverkeersleiding van Hongarije heeft onlangs op het vliegveld van Boedapest een Remote Tower ingericht die de verouderde verkeerstoren op het veld moet vervangen. Het nieuwe luchtverkeersleidingcentrum herbergt tal van monitoren en één enorme videowall, die van beelden worden voorzien door zeer gevoelige camera’s op het dak van de oude verkeerstoren. De inrichting van dit centrum voorkomt noodzakelijke investeringen aan de oude verkeerstoren en draagt tegelijkertijd bij aan een efficiëntere en daarmee kostenbesparende operatie van de luchtverkeersleiding. Maar hoe gaan de luchtverkeersleiders om met de nieuwe apparatuur in de Remote Tower en wat is het verschil in gedrag in vergelijking met de situatie toen ze nog in de oude toren zaten? HungaroControl vroeg NLR hiernaar onderzoek te doen op basis van zijn ruime kennis op het gebied van human factors. De conclusies en aanbevelingen uit dit onderzoek moeten een veilige en soepele overgang van de oude naar de nieuwe ‘toren’ in Boedapest waarborgen.
In een verkeerstoren houden luchtverkeersleiders zich bezig met het controleren van startende, landende en taxiënde vliegtuigen. Daarbij maken ze gebruik van radar en van hun eigen zicht op de luchthaven. In het nieuwe centrum van HungaroControl vervangt een grote videowall het normale zicht vanuit de toren, maar tegelijkertijd biedt deze videowall een ander perspectief op de luchthaven dan het zicht vanuit de oude verkeerstoren. Hoe gaan de verkeersleiders hier mee om, waar zoemen ze op in en reageren ze wel tijdig op alle relevante informatie? NLR voert het onderzoek uit met behulp van ‘eye-tracking’ en hartslagmeters, om te bepalen welke informatie de verkeersleiders tot zich nemen, hoe en op welk moment, en wat dat betekent voor hun werkbelasting.
Innovatieve technologie vindt ook in verkeerstorens steeds vaker zijn weg. High-definition video camera’s die heel scherp kunnen inzoomen en hoge-resolutie videoschermen maken het technisch mogelijk op afstand luchtverkeer rond luchthavens te begeleiden. NLR doet onderzoek naar de toepassing van Remote-Tower technologie op een luchtverkeersleidingcentrum op afstand dat de toren vervangt, zoals in Boedapest, en op één centrum waarvandaan meerdere vliegvelden tegelijk kunnen worden gecontroleerd. Zo onderzocht NLR in de zomer van 2016 samen met LVNL-Luchtverkeersleiding Nederland het Remote-Tower concept in Nederland, waarbij LVNL onder andere de luchthaven Groningen-Eelde controleerde vanaf Schiphol-Oost.
Het Remote-Tower concept draagt bij aan een efficiëntere inzet van luchtverkeersleiders en aan een efficiëntere afhandeling van het luchtverkeer. Daarnaast heeft de luchtverkeersleiding er een instrument mee in handen om ook kleinere, meer afgelegen velden te controleren en daarmee de regio beter te ontsluiten en regionale economische ontwikkeling te stimuleren.
