Bliksemaanhechting aan rechter vleugeltip van Airbus A350XWB tijdens testvlucht, 5 april 2014.
NLR’s meetsysteem voor bliksemstroom mee met ijsvluchten van Airbus
Wat is de invloed van blikseminslag op een vliegtuig? Om dat uit te zoeken heeft Airbus een meetsysteem van het NLR, de TU Eindhoven en Airbus ingezet op ijsvluchten. Deze testvluchten vonden plaats met het nieuwe toestel van Airbus, de A350 XWB.
Het ILDAS-meetsysteem (in-flight lightning damage assessment system) registreert bliksemstroom door vliegende verkeersvliegtuigen. Het NLR ontwikkelde hiervoor geavanceerde meetelektronica die elektrische signalen omzet in digitale data. Bijzonder was dat de sensoren – die door de TU/e zijn ontwikkeld – aan de binnenkant van de cabine worden geplaatst. Airbus heeft de numerieke verwerking van de gegevens gedaan.
Voor de ontwerpers en ontwikkelaars van ILDAS lag de uitdaging in het maken van een systeem dat niet uitvalt tijdens het moment suprême. En dat dan ook nog eens een accurate meting doet tijdens die blikseminslag. Dat is tijdens de ijsvluchten gelukt. Hiervoor bouwde het NLR onder andere dertien data-acquisitiekastjes in A350-prototype nr. 1, verspreid door de romp. Daarmee worden het elektrische en het magnetische veld gemeten. Zodra het systeem ziet dat het vliegtuig is geraakt door bliksem, doen alle kastjes een scherp gesynchroniseerde meting en slaan de data snel op voor een volgende klap.
De instrumentatiesystemen hebben tijdens de ijsvluchten goed gewerkt. Tijdens deze testvluchten voor zware ijsafzetting vliegt Airbus door onweerswolken en wordt het vliegtuig vaak door de bliksem geraakt. In totaal ging het om 62 blikseminslagen in zes vluchten. De piek was achttien klappen binnen een uur.
Deze ijsvluchten hebben voor Airbus een database opgeleverd waaruit in detail blijkt hoe de bliksemstroom door het vliegtuig loopt. Dit wordt onder andere vergeleken met schade aan de buitenkant zoals schroeivlekken.
Als extra experiment mochten NLR en TU/e van Airbus twee röntgensensoren mee aan boord nemen. Dat bliksem ook röntgenstraling en zelfs uitbarstingen van gammastraling kan opleveren is nog niet zo lang bekend en geniet een grote academische belangstelling. Door de röntgensensoren aan het ILDAS-systeem te koppelen kon heel precies de relatie tussen bliksemstroom en röntgenstraling worden bestudeerd.
ILDAS zal voorlopig niet op commerciële vluchten worden gebruikt. Maar mocht het zover komen dan kan ILDAS vertraging van vluchten beperken doordat het systeem informatie over de inslag naar de grond vooruit kan sturen. Elk vliegtuig dat geraakt is door bliksem wordt na de landing grondig onderzocht. Door een melding vooruit te sturen, kunnen de juiste mensen en materialen al klaarstaan wanneer het vliegtuig landt.
Het project is een vervolg op een EU-project uit 2009 waarin ILDAS werd ontwikkeld. Zie ook: https://www.nlr.nl/nieuws/bliksem-in-de-hangar/
